Laatst gebeurde het me weer. Ik gaf les aan een groep studenten op een hogeschool. Een student vroeg me wat ik voor eigen bedrijf had. De lessen die ik daar geef gaan nl. over ondernemerschap. Ik vertelde dat ik een webshop heb, waarin ik materiaal verkoop voor patchwork en quilten. En dat ik daar ook workshops in geef. Glazige blikken alom. Het is wel duidelijk: zo hip en happening als breien en haken, is quilten duidelijk nog niet. Hoog tijd om daar wat aan te doen.
De tweede reactie is vaak: wat is quilten eigenlijk, en wat is dan het verschil tussen quilten en patchwork. Dus, als je nog helemaal niks weet van patchwork en quilten: luister verder, ik ga deze geheimen voor je onthullen. En ben je een quiltende luisteraar? Dan helpt deze podcast je als jij ook deze vraag krijgt: wat is nu eigenlijk patchwork en quilten? Laten we bij het begin beginnen.
O ja, nog even vooraf: we hebben het hier over het woord quilt: q-u-i-l-t, niet over een kilt: k-i-l-t. Dat is de naam van de traditionele Schotse rok. Ook mooi, maar iets heel anders.
De woorden patchwork en quilten, worden vaak naast elkaar of door elkaar gebruikt. Misschien onhandig, maar ook wel logisch, want ze verwijzen naar hetzelfde textiele handwerk. Volgens Van Dale is een quilt een doorgestikte deken. En dat is inderdaad de traditionele betekenis. Quilts werden vaak gemaakt als deken, om onder te slapen. En je kunt natuurlijk nog steeds dekens maken, maar laat je daar niet door afschrikken, er kan heel veel meer. Van Dale geeft ook een andere betekenis, nl. ‘kunstwerk van aan elkaar genaaide of doorgestikte lapjes textiel’ . Dat vind ik al een stuk leukere definitie! Vooral het woord ‘kunstwerk’. Want als je dacht dat patchwork en quilten een wat belegen handwerkvorm is, think again! De ondertitel van deze podcast is niet voor niets: quilting rocks!
Maar wat is nu precies een quilt? Een quilt is gemaakt van textiel, en bestaat uit drie lagen: een bovenkant, een tussenvulling en een achterkant Die drie lagen worden op elkaar genaaid, en dat doorstikken heet quilten. Een quilt kan dus een deken zijn, voor op bed, om onder te slapen, of als sprei, omdat je dat leuker vindt om naar te kijken dan je dekbed. Of een deken op de bank, om lekker onder te kruipen bij een Netflix serie, met een beker thee of koffie. En ook heel nuttig in deze tijden van hoge aardgasprijzen!
Maar je kunt een quilt ook ophangen, omdat hij mooi is om naar te kijken, of als tafelkleed gebruiken. Of je maakt een picknickkleed, een boxkleed of een speelkleed voor een baby of kind. Of, als je klein wilt beginnen: een placemat, of een onderzetter. En je kunt van die drie op elkaar gequilte textiellagen ook nog heel veel andere projecten maken. b.v. tassen, kussens, knuffelbeesten, en natuurlijk kleding.
En hoe zit het dan met patchwork? Het woord ‘patch’ betekent (o.a.) een lapje stof. In het Nederlands wordt patchwork ook wel vertaald met lapjeswerk. Klinkt een beetje oubollig, vind ik, dus ik houd het liever bij patchwork. Patchwork betekent lapjes aan elkaar naaien zodat er een patroon ontstaat. Simpel of ingewikkeld, maar altijd mooi en spannend. En wat je aan elkaar naait, dan mag je natuurlijk mooi zelf weten! Traditioneel werken quilters vooral met katoenen stoffen, omdat die het gemakkelijkst verwerken. Als je stukjes stof (eventueel ook heel kleine) aan elkaar naait, is het wel fijn als die stofjes zich een beetje netjes gedragen, en niet alle kanten op glibberen of rekken. En katoen gedraagt zich keurig.
Maar je kunt ook geweldige resultaten krijgen met het verwerken van allerlei verschillende restjes, of oude kleding gebruiken. Helemaal passend bij de huidige trend van duurzaamheid. Dus nu ze in Glasgow praten over wat we kunnen doen om klimaatverandering te stoppen, kun je zelf al meteen aan de slag en met je hobby de wereld een beetje mooier maken. Tegelijk snoep je wat van de afvalberg af. Weggooien van gebruikt textiel is zonde. Veel opgehaald textiel dat niet meer te dragen is, wordt verwerkt tot poetslappen. Dat kunnen wij beter!
Wist je trouwens dat patchwork in de mode ook dé trend is? Op 16 september van dit jaar schreef Cecile Narinx (de mode journalist) in de Volkskrant :
Wat gaan we dragen als het aan de ontwerpers ligt?
Kleren die lijken op lappendekens, collages en quilts. Hoewel de trend nooit ver weg is geweest, is-ie voor komende winter echt niet te missen. Logisch ook, want helemaal van nu: oude lapjes hergebruiken is milieuvriendelijk, handwerken is hip en knus én het kan emotionele waarde hebben. Vooral in de VS worden bij memorabele gebeurtenissen en bij wijze van protest allerhande quilts gemaakt.
Hip en knus, met emotionele waarde, wat wil je nog meer?
OK, nog even samenvattend: quilt: 3 lagen textiel op elkaar, patchwork: aan elkaar genaaide lapjes. De meeste quilts zijn patchwork quilts: de bovenkant bestaat uit een patroon van aan elkaar genaaide lapjes, die met een tussenvulling en een achterkant zijn gequilt.
Maar er bestaan ook quilts die geen patchwork bovenkant hebben. De bovenkant bestaat dan uit 1 lap: een wholecloth quilt. Dan is het patroon vooral het quiltwerk: mooie lijnen stiksel die het effect geven.
Ik hoop dat de spraakverwarring hierdoor wat opgelost is. Wil je meer weten over quilten en patchwork? Abonneer je op mijn podcast of meld je aan voor mijn emailberichten.
O ja, hieronder afbeeldingen (van links naar rechts) van patchwork, quiltwerk in een patchwork quilt en een wholecloth quilt.
